ASF is al bijna 15 jaar actief in de strijd tegen straffeloosheid en voor internationale gerechtigheid in de Democratische Republiek Congo (DRC). In de afgelopen periode was de organisatie al getuige van heel wat vooruitgang op dat vlak, maar toch betreurt ze dat de ingezette middelen niet altijd opgewassen zijn tegen de uitdagingen.

Op 17 juni 2019 kondigde de Oegandese regering aan dat het Nationale Beleid op Overgangsjustitie (NBOJ) werd aangenomen, nadat het proces om het beleid op te stellen en aan te nemen tien jaar had geduurd. De officiële publicatie van het Beleid kwam er in september. Met het aannemen van het Beleid komt de regering gedeeltelijk haar engagementen na aangaande verantwoording en verzoening. Deze werden aangegaan tijdens het vredesproces van Juba dat in 2006 van start ging. Ook komt de regering zo haar grondwettelijke verplichtingen na.

In Oeganda geeft ASF al jarenlang onafgebroken steun aan de gemeenschappen die slachtoffer zijn geworden van de misdaden waarvoor Kwoyelo door de International Crimes Division berecht wordt. In april leidde ASF de gezamenlijke inspanningen samen met de Raad van Slachtoffers, de Griffie van de ICD en het International Center for Transitional Justice om de gemeenschappen van de slachtoffers op de hoogte te brengen van de laatste ontwikkelingen in het proces,.

Op 24 september zal de Divisie voor Internationale Misdaden (ICD) het hoofdproces in de zaak Thomas Kwoyelo openen. Deze zaak is de eerste ooit die door een nationale rechtbank behandeld wordt in het conflict tussen het Verzetsleger van de Heer en de Oegandese overheid. Onze landelijke directeur in Oeganda maakt zich zorgen over de mogelijkheid voor slachtoffers om deel te nemen aan het proces en over het gebrek aan overheidssteun voor de ICD

Tussen februari en april 2017 adviseerde ASF slachtoffers van massale gruweldaden in Noord- en Oost-Oeganda over hoe zij het herstellen van de door hen geleden schade zien. Deze consultaties vonden plaats in regio’s getroffen door de rebellengroepering het Verzetsleger van de Heer (LRA). Ze poogden zowel inzicht te verkrijgen in de noden en prioriteiten van de slachtoffers van het LRA met betrekking tot schadeloosstelling, als in hun percepties over de lopende discussies met betrekking tot het overgangsjustitiebeleid.

Het is bijna dag op dag vijftien jaar geleden dat ASF haar eerste kantoor opende in Kinshasa en begon te ijveren voor de rechtsstaat in de DR Congo. De organisatie is er vandaag nog altijd actief en zet zich in om de bevolking een degelijke rechtstoegang te garanderen. Sinds die begindagen is er heel wat vooruitgang geboekt! We hebben veel mensen ontmoet, gesprekken gevoerd, energie gebruikt, moeilijkheden overwonnen en projecten waargemaakt. Tijd voor een terugblik op de laatste 15 jaar.

ASF brengt twee publicaties uit over schadeloosstellingen voor slachtoffers van massamisdaden in Oeganda. Die zijn bedoeld om alle belanghebbenden te helpen die bezig zijn met schadeloosstellingen in het land, in het bijzonder slachtoffers, hun adviseurs en de rechters van de International Crimes Division. Ze geven ook een nieuwe impuls aan het proces van overgangsjustitie.

Op 21 september 2016 heeft T. Kwoyelo , voormalig bevelhebber van het Verzetsleger van de Heer (Lord’s Resistance Army of LRA), zijn tweede hoorzitting voorafgaand aan het proces bijgewoond. Na tal van procedurele omwegen zou het proces nu op schema moeten zitten. Nog belangrijker is dat voor de eerste maal in Oeganda het recht van slachtoffers om te participeren in strafprocedures werd erkend.

Vorige week kwamen Oegandese en internationale belanghebbenden en experts samen in Entebbe (Oeganda) om schadeloosstellingen voor slachtoffers van massale gruweldaden in Oeganda te bespreken. Dat gebeurde tijdens een internationale conferentie die georganiseerd werd door ASF en REDRESS. De deelnemers deelden hun ervaringen op het vlak van overgangsjustitie. De panelleden deden aanbevelingen over het kader en de uitvoering van de schadeloosstelling van massale gruweldaden in Oeganda. Een document geeft een overzicht van die aanbevelingen.

In Noord-Oeganda vinden momenteel twee belangrijke processen plaats: Thomas Kwoyelo en Dominic Ongwen moeten allebei voor de rechter verschijnen voor de internationale misdaden die zij zouden hebben begaan als voormalige bevelhebbers van het Verzetsleger van de Heer. Advocaten Zonder Grenzen (ASF) en de Foundation for Justice and Development Initiatives (FJDI) staan de slachtoffers bij om hun participatie te bevorderen. Er is immers gebleken dat de getroffen gemeenschappen beide processen willen volgen en over het verloop ervan op de hoogte willen worden gehouden.