ASF is al bijna 15 jaar actief in de strijd tegen straffeloosheid en voor internationale gerechtigheid in de Democratische Republiek Congo (DRC). In de afgelopen periode was de organisatie al getuige van heel wat vooruitgang op dat vlak, maar toch betreurt ze dat de ingezette middelen niet altijd opgewassen zijn tegen de uitdagingen.

Het Djugu 2-proces eindigde op 1 april 2021. Het proces werd afgesloten met de veroordeling van 21 beklaagden tot levenslange gevangenisstraffen wegens misdaden tegen de menselijkheid door middel van moord, brandstichting, vernieling, plundering en vervolging, en met de vrijspraak van 11 beklaagden. De 219 burgerlijke partijen kregen ook de meeste van hun eisen voor herstelbetalingen toegewezen, zowel individueel als collectief, met inbegrip van rehabilitatiemaatregelen, waardoor gebroken werd met de praktijk om enkel schadevergoeding toe te kennen.

ASF zet samen met Open Society Foundation, APCOF, PALU en ACJR haar schouders onder de campagne “Poverty is Not a Crime”, gericht op de depenalisering en decriminalisering van kleine delicten. Deze wetten en hun toepassing zijn zowel arbitrair, als discriminerend en treffen vooral de armere bevolking. Nog al te vaak worden mensen gearresteerd en opgesloten in overbevolkte gevangenissen voor kleine delicten zoals landloperij, “losbandig” gedrag of lanterfanten.

Waarom krijgen zo weinig slachtoffers in de Democratische Republiek Congo een schadevergoeding, terwijl het aantal veroordelingen voor internationale misdrijven toeneemt? In een policy brief van Advocaten Zonder Grenzen, TRIAL International en RCN J&D worden de onredelijk lange en complexe procedures in detail beschreven. Het document, dat door een dertigtal internationale partners en stakeholders uit het maatschappelijke middenveld onderschreven werd, kant zich tegen “schijnbare gerechtigheid” die niet voldoet aan de vereisten van het internationaal recht.

Rechtstoegang is meer dan ooit essentieel om de spanningen te verzachten in de Congolese provincies Noord- en Zuid-Kivu die al decennialang door geweld verscheurd worden. ASF, RCN Justice & Démocratie en TRIAL International hebben er op 21 en 23 mei 2019 een gemeenschappelijk project gelanceerd om de straffeloosheid te bestrijden. Twee workshops in Goma en Bukavu brachten een honderdtal actoren samen die zich inzetten voor de vervolging van internationale misdaden.

De vrijspraak in hoger beroep voor Jean-Pierre Bemba door het Internationaal Strafhof laat vele duizenden Centraal-Afrikaanse slachtoffers zonder antwoord achter nadat ze extreme gewelddaden moesten ondergaan tijdens het gewapend conflict.

Ter gelegenheid van de 16e Vergadering van de Verdragspartijen bij het Statuut van Rome, co-organiseerde ASF samen met REDRESS een parallel evenement over de wettelijke vertegenwoordiging van slachtoffers voor het Internationaal Strafhof, de Divisie voor Internationale Misdaden in Oeganda en het Speciaal Strafhof in de Centraal-Afrikaanse Republiek.

Begin oktober heeft ASF aan de zijde van andere internationale en Centraal-Afrikaanse middenveldorganisaties deelgenomen aan de discussieworkshop over het Procedure- en Bewijsreglement van het Bijzonder Strafhof. Dé kans om het belang te benadrukken van het respect voor de rechten van de slachtoffers inzake vertegenwoordiging, deelname en schadevergoeding.

Sinds 2012 ondersteunt ASF de Divisie voor Internationale Misdaden (ICD) in Oeganda, een binnenlandse rechtbank die gecreëerd werd als onderdeel van de inspanningen van de regering om het Vredesakkoord van Juba tot uitvoering te brengen. Het valt binnen de bevoegdheid van de ICD om ernstige misdrijven te berechten. De ICD speelt een cruciale rol bij het zorgen voor rechtvaardigheid met betrekking tot de wreedheden uit het verleden.

Uitstekend nieuws: ASF heeft net een belangrijke vijfjarige financiering bij de Belgische Directie-Generaal Ontwikkelingssamenwerking en Humanitaire Hulp losgekregen. Die hulp zal worden ingezet voor projecten ter ondersteuning van justitie in vijf landen. Het is de eerste keer dat er in Indonesië een project van ASF zal lopen!